Er bestaan twee soorten leerovereenkomsten. Enerzijds de ‘industriële leerovereenkomst’ of ‘leerovereenkomst voor werknemersberoepen’. Anderzijds de ‘leerovereenkomst van de middenstand’ die bedoeld is om een zelfstandig beroep aan te leren.
Leerovereenkomsten
Welke leerovereenkomsten bestaan er?
Er bestaan twee soorten leerovereenkomsten:
- de ‘industriële leerovereenkomst’ of ‘leerovereenkomst voor werknemersberoepen’, georganiseerd door de paritaire comités.
- de ‘leerovereenkomst van de middenstand’ die bedoeld is om een zelfstandig beroep aan te leren.
Beide leerovereenkomsten worden als opleiding erkend in het kader van de deeltijdse leerplicht en als startbaanovereenkomst. Ze combineren een praktische werkopleiding met theoretische lessen.
De verschillende vormen van leerovereenkomsten behoren tot de bevoegdheid van de Gemeenschappen. Voor de industriële leerovereenkomst is dat een gevolg van de zesde staatshervorming, wat verklaart dat de wetgeving die we hieronder toelichten nog federale reglementering is. Die blijft van toepassing zolang de Gemeenschappen zich de materie nog niet opnieuw hebben toegeëigend.
Wat houdt de leerovereenkomst voor werknemersberoepen in?
De leerovereenkomst voor werknemersberoepen – ook ‘industriële leerovereenkomst’ genoemd – staat open voor elk beroep in de industriële sector of de dienstensector. Ze wordt georganiseerd door paritaire leercomités. Het paritair comité legt het opleidingsprogramma, de vergoeding en het leerreglement vast, zorgt voor de opvolging van de overeenkomsten, enz. De theoretische opleiding kan worden gevolgd in een centrum voor deeltijds onderwijs, in een opleidingscentrum van de middenstand of in een ander opleidingscentrum.
Duurtijd
De leerovereenkomst voor werknemersberoepen heeft in principe een minimumduur van 6 maanden. De maximumduur wordt in het leerreglement vastgelegd. Leerlingen moeten (behoudens uitzonderingen) de leerovereenkomst aanvangen vóór ze de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt. De minimumleeftijd is 15 jaar, maar dan moeten de leerlingen wel 2 jaar secundair onderwijs achter de rug hebben. Zo niet moeten ze minimum 16 jaar zijn. De leerovereenkomst kan een proeftijd van minimum 1 maand en maximum 3 maanden voorzien.
De leerlingen hebben zowel voor de werkuren of voor de uren theoretische opleiding recht op een leervergoeding. Het bedrag van de vergoeding wordt vastgelegd door het paritair comité van de sector.
Jongeren die nog niet over de minimale vaardigheden beschikken om in een onderneming te kunnen functioneren kunnen een inschakelingstraject volgen dat de leerovereenkomst voorafgaat. Dat inschakelingstraject heeft een maximumduur van 12 maanden. Tijdens dat inschakelingstraject krijgt de jongere een specifieke vergoeding.
Meer info over werken en studeren, jongeren en werk:
Wat houdt de leerovereenkomst van de middenstand in?
De leerovereenkomst voor zelfstandigen en kmo’s wordt ingericht door de Gemeenschappen. Ze regelen de organisatie van de opleiding en het contractuele statuut van de betrokken personen. De middenstandsopleiding wordt in elke Gemeenschap overkoepelend beheerd door een overheidsinstelling die voorziet in een theoretische opleiding en een controle op de arbeidspraktijk verzekert. In de Vlaamse Gemeenschap (Vlaams Gewest en de Nederlandstalige opleidingen in Brussel) is deze overheidsinstelling het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming (Syntra Vlaanderen).
De leerovereenkomst wordt afgesloten tussen de leerling en het ondernemingshoofd, maar moet worden erkend door de onderwijsinstelling en worden opgevolgd door een persoon die in de Vlaamse Gemeenschap leersecretaris of ‘leertrajectbegeleider’ wordt genoemd.
De minimumleeftijd is 15 jaar, maar dan moeten de leerlingen wel 2 jaar secundair onderwijs achter de rug hebben. Zo niet moeten ze minimum 16 jaar zijn.
Duurtijd
De leerovereenkomst duurt maximaal 3 jaar en start met een proefperiode van maximaal 3 maanden waarin beide partijen de leerovereenkomst kunnen opzeggen mits een opzegtermijn van een week. De overeenkomst kan vroegtijdig worden verbroken op initiatief van de onderwijsinstelling, ofwel voor redenen die te wijten zijn aan de werkgever (hij komt zijn verplichtingen niet na of wordt ongeschikt geacht voor de rol van leermeester), ofwel voor redenen die te maken hebben met de leerling (hij komt zijn verplichtingen niet na of beschikt niet over de capaciteiten om de opleiding te voltooien).
Na de eigenlijke leertijd kan de betrokkene een ondernemersopleiding volgen om zich voor te bereiden op de uitoefening van een zelfstandig beroep of van een leidinggevende functie in een kmo. Net als de leertijd voorziet de ondernemersopleiding in een theoretische opleiding en in beroepspraktijkstages in een onderneming.
Je rechten
De leerling heeft zowel voor de werkuren als voor de uren theoretische opleiding recht op een leervergoeding. De ouders van de leerling behouden het recht op kinderbijslag zolang de leerling de leeftijd van 18 jaar niet heeft bereikt. Na deze leeftijd behouden ze dat recht maar als de leervergoeding niet meer bedraagt dan een welbepaald bedrag. De leerlingen hebben zoals de werknemers recht op betaald verlof en zijn onderworpen aan de wetgeving op de arbeidsongevallen.